Cyberpesten: drie gesprekken die je met kinderen kunt voeren

Online kunnen kinderen tegenwoordig op veel manieren met anderen in contact komen. Bijvoorbeeld via sociale media, games en berichten-apps. Hoewel het fijn kan zijn om op die manier met familie en vrienden te communiceren, zijn er ook nadelen, vooral als het gaat om de risico's van cyberpesten.

Volgens de Verenigde Naties worden er bij cyberpesten elektronische berichten, waaronder foto's of video's, geplaatst of verstuurd, met het doel om iemand lastig te vallen, te bedreigen of als doelwit te gebruiken.

Als je je zorgen maakt over de mogelijke impact van onlinegevaren op je kind, ben je niet de enige. Uit onze grootschalige enquête onder ouders en verzorgers bleek dat 82% van de ondervraagden zich zorgen maakt.

Kun je cyberpesten niet gewoon oplossen door van het internet af te gaan?

De realiteit is dat technologie een blijvertje is. Kinderen zullen uiteindelijk een manier vinden om online te gaan en we kunnen niet continu op ze letten.

Maar we kunnen ze wel helpen om de vaardigheden en het bewustzijn te ontwikkelen die ze nodig hebben om veilig te kunnen internetten. Zo zorgen we ervoor dat ze de juiste keuzes maken en een vertrouwde volwassene aanspreken als er iets vreemds of verontrustends gebeurt.

Met tijd en oefening kunnen we kinderen leren om veilig door de onlinewereld te navigeren en gesprekken kunnen hierbij een groot verschil maken.

Een gesprek voeren over onlinepesten

Je hoeft niet altijd serieuze gesprekken te voeren over cyberpesten. Je kunt het onderwerp ook af en toe op een ongedwongen manier bespreken.

En hoewel het goed is om voorbereid te zijn, hoef je die gesprekken niet altijd te plannen.

Je kunt het er bijvoorbeeld over hebben als je samen iets aan het doen bent, zoals tijdens het autorijden of koken. En het is het beste om momenten te kiezen waarop iedereen zich op zijn gemak voelt.

Hier zijn drie gesprekken die je met kinderen kunt voeren over cyberpesten.

Een gesprek over pestgedrag

Als je met jongere kinderen over cyberpesten praat, houd het dan eenvoudig. Je kunt het bijvoorbeeld omschrijven als "wanneer iemand online gemeen is of iemand anders kwetst".
Laat ze weten dat het belangrijk is om online vriendelijk te zijn en om met respect te worden behandeld, net als in het echte leven.

Als je met tieners praat, houd dan rekening met hun groeiende behoefte aan privacy en onafhankelijkheid.

Probeer oprechte belangstelling te tonen en vraag naar hun favoriete apps of onlinegames. Dat kan leiden tot gesprekken over of ze wel eens onlinepestgedrag hebben ervaren of andere dingen waar ze zich ongemakkelijk bij voelden (bijvoorbeeld op sociale media).

Moedig kinderen aan om twee keer na te denken voordat ze een bericht versturen en om altijd de privacy van anderen te respecteren.

Soms is het makkelijker om over cyberpesten te praten als het onderwerp wordt besproken in het nieuws, op tv of in films. Dat geldt vooral voor tieners, die misschien het gevoel krijgen dat ze de les worden gelezen als je er direct over begint.

Als het onderwerp ter sprake komt, vraag dan wat ze ervan vinden. Het kan zijn dat ze niet meteen iets willen delen en zich later meer op hun gemak voelen om erover te praten.

Levensvaardigheden zoals deze bouw je geleidelijk op. Het is altijd goed om er vroeg mee te beginnen omdat ze dan minder risico lopen, maar het is nooit te laat om hiermee aan de slag te gaan.

Een gesprek over cyberveiligheid en "wat als"

Door te praten over "wat als"-scenario's kunnen we kinderen helpen zich voor te bereiden op lastige situaties.

Je kunt jongere kinderen vragen hoe ze het zouden vinden als ze in een onlinegame een bericht van een vreemde ontvangen. Vervolgens kun je het samen hebben over de verschillende dingen die ze zouden kunnen doen, zoals een volwassene vertellen over het bericht.

Voer een open gesprek over de gevaren van onlinechatten met vreemden en laat ze weten dat niet iedereen eerlijk is over wie ze zijn.

Met tieners kun je praten over hoe ze zich zouden voelen als ze kwetsende opmerkingen over een klasgenoot op sociale media zouden zien. Bespreek de verschillende manieren waarop ze zouden kunnen reageren en sta open voor hun ideeën.

Zo weten ze dat hun mening ertoe doet en dat ze niet worden veroordeeld als ze hun gevoelens uiten.

Laat ze weten dat je er altijd voor ze bent (wat er ook gebeurt)

Of het nu gaat om online- of offline-gebeurtenissen, het is belangrijk om kinderen te helpen begrijpen wanneer het niet erg is om dingen voor zichzelf te houden en wanneer ze beter met iemand kunnen praten.

Met de technologie die continu in ontwikkeling is en in een wereld die steeds meer verbonden is, vinden pesters constant nieuwe manieren waarop ze slachtoffers stiekem kunnen lastigvallen. Het is nu ook makkelijker voor kinderen om dingen voor hun ouders te verbergen.

Bovendien schamen kinderen zich vaak of zijn ze bang om met hun ouders te praten over dingen die online gebeuren, vooral als ze denken dat ze daardoor in de problemen komen.

Online- en offlinepesten kunnen ook hand in hand gaan, waardoor het voor kinderen nog moeilijker kan zijn om erover te praten.

Laat ze weten dat je altijd bereid bent om te luisteren en te helpen, wat er ook gebeurt.

Vertel ze dat het niet erg is om bang of bezorgd te zijn, en dat ze niet in de problemen zullen komen door naar je toe te komen, zelfs als ze de regels hebben overtreden.

Zorg ervoor dat kinderen weten dat ze altijd om hulp kunnen vragen als ze zich zorgen maken. Er is ook ondersteuning beschikbaar via de Kindertelefoon en Helpwanted.nl.

Onlineveiligheid en andere dingen om rekening mee te houden

Als ouder of verzorger kun je het goede voorbeeld geven als het gaat om een positieve relatie met technologie.

Als je vaak op je telefoon zit wanneer je kinderen met je willen praten, of als de gezinstijd lijdt onder de schermtijd, wordt het misschien tijd om samen nieuwe regels op te stellen.

Je kunt samen als gezin nieuwe afspraken maken, bijvoorbeeld: "geen apparaten in de slaapkamers".

Kinderen kijken op naar volwassenen en leren van ons hoe ze met schermen moeten omgaan en hoe ze respectvol kunnen zijn. Daarin kun je het goede voorbeeld geven.

Geef complimenten en aandacht wanneer dat gepast is. Door te genieten van de tijd die je met kinderen doorbrengt kun je ook vertrouwen opbouwen en de communicatie verbeteren , waardoor het voor kinderen gemakkelijker wordt om naar je toe te komen voor hulp of om te praten.

Wat doe je als je merkt dat je kind online wordt gepest?

Misschien heb je gemerkt dat je kind zich angstig gedraagt, minder contact zoekt met vrienden of zich online geheimzinnig gedraagt.

Kinderen kunnen bijvoorbeeld bepaalde situaties gaan vermijden, ineens heel verlegen worden of risicovolle dingen ondernemen. Daarnaast kunnen een gebrek aan eetlust of slaapproblemen ook indicaties zijn dat er iets aan de hand is.

Bij onlinepesten zijn de signalen vaak subtiel. Als je een vermoeden hebt dat er iets mis is, vertrouw dan op je gevoel en raak niet in paniek.

Als je je echt zorgen maakt, zoek dan professionele hulp. Er is ook ondersteuning beschikbaar via de Kindertelefoon en Helpwanted.nl .

Het Triple P Online - of Teen Triple P Online -programma biedt bewezen strategieën om weerbare kinderen op te voeden.