Omgaan met driftbuien: Met meer zelfvertrouwen en geduld
Laten we eerlijk zijn, het is niet altijd even makkelijk om met driftbuien om te gaan. En daar is een goede reden voor.
Ze kunnen explosief en onvoorspelbaar zijn. En als je moe of gestrest bent, kan het nog moeilijker zijn om ze aan te pakken.
Voor veel ouders en verzorgers is het een uitdaging om bij een driftbui rustig te blijven.
Het kan helpen om te beseffen dat driftbuien een normaal onderdeel zijn van de ontwikkeling van jonge kinderen. Een driftbui kan 20 seconden duren of juist eindeloos doorgaan. Ze komen vaak voor bij peuters.
Dus hoe kun je met meer zelfvertrouwen en geduld met driftbuien omgaan?
Laten we eens kijken naar wat driftbuien zijn, waarom ze ontstaan en wat je kunt doen om ze te beheersen.
Wat is een driftbui?
Driftbuien zijn er in allerlei soorten en maten.
Bij een driftbui kan je kind huilen (zonder fysieke reden), schreeuwen, stampen, met voorwerpen gooien, over de vloer rollen of de adem inhouden.
Soms lijken driftbuien uit het niets te ontstaan, terwijl er ook wel eens signalen zijn dat er een driftbui op komst is.
Waarom hebben peuters driftbuien?
Iedereen is wel eens gefrustreerd of boos – dat hoort bij ons mens-zijn.
Voor jonge kinderen, en dan voornamelijk peuters, zijn driftbuien een gebruikelijke manier om hun heftige emoties te uiten.
Naarmate ze ouder worden, ontwikkelt het emotionele centrum van hun hersenen zich steeds verder. Daardoor leren ze om hun impulsen onder controle te houden, hun behoeften te uiten en zichzelf uit te drukken.
Peuters kunnen vaak van streek raken wanneer:
- er "nee" tegen ze wordt gezegd;
- dingen niet gaan zoals ze willen of verwachten;
- ze moeilijke taken niet aankunnen;
- ze nog niet kunnen zeggen wat ze willen of nodig hebben;
- ze honger hebben of moe, ziek, gestrest of overprikkeld zijn.
- Soms is er geen aanleiding voor een driftbui.
Dus als je weer te maken krijgt met een driftbui, besef je dan dat je kind je niet opzettelijk probeert te irriteren.
Kinderen leren stap voor stap belangrijke vaardigheden zoals problemen oplossen, instructies opvolgen, geduldig wachten, omgaan met elkaar en zich met woorden uitdrukken.
Daarnaast leren ze ook om met emoties om te gaan.
Wat doe je als je kind een driftbui heeft?
Blijf rustig
Het is niet altijd even makkelijk om rustig te blijven als kinderen een driftbui hebben, maar het helpt.
Waarom? Als je heftig of boos reageert op een driftbui, versterkt deze intense reactie hun emoties.
Zo gooi je olie op het vuur en kun je de driftbui verergeren.
Probeer bij heftige emoties een paar keer diep adem te halen en tot tien te tellen voordat je reageert. Als het uit de hand loopt, is het belangrijk om je eigen emoties onder controle te houden. Zo kun je een driftbui de-escaleren.
Als je rustig blijft, geef je een positief voorbeeld en help je je kind om met heftige emoties om te gaan.
Blijf bij je beslissing
Stel je voor dat een ouder en een kind aan het winkelen zijn. Alles gaat goed totdat het kind een speeltje ziet en het heel graag wil hebben.
De ouder zegt rustig "nee" en vraagt het kind om het terug te leggen. Het kind weigert en begint te huilen, te stampen en vervolgens te schreeuwen. Uiteindelijk geeft de ouder zich gewonnen en koopt het speeltje om de rust te bewaren.
Omgaan met een driftbui zonder eraan toe te geven kan lastig zijn. Door toe te geven kun je kinderen echter aanleren dat ze hun zin kunnen krijgen met een driftbui. En als ze door een driftbui hun zin krijgen, kan dit gedrag vaker voorkomen.
Bedenk voordat je "ja" of "nee" zegt tegen je kind of dit antwoord wel redelijk is. En als je eenmaal een besluit hebt genomen, probeer je er dan aan te houden.
Natuurlijk is het belangrijk om hun gevoelens te erkennen en op een begripvolle manier uit te leggen waarom je nee zegt: – "Ik weet dat je boos bent omdat je het speeltje wilde hebben, maar we kunnen niet alles kopen wat we willen."
Probeer het kort te houden. Als je er te veel aandacht aan besteedt met een uitleg, redenatie of door het te sussen, kun je het tegenovergestelde bereiken. Zo krijgen kinderen mogelijk niet de kans om te leren hoe ze weer rustig kunnen worden.
Geef geen preek en probeer niet in discussie te gaan tijdens een driftbui
Als kinderen overstuur, boos of gefrustreerd zijn, is dat niet het beste moment om ze iets bij te brengen of met ze in discussie te gaan.
Het is beter om te wachten tot iedereen gekalmeerd is.
Vervolgens kun je met ze praten over hun emoties en hoe ze de volgende keer zouden kunnen reageren.
Bijvoorbeeld: "Ik weet dat het moeilijk was om de speeltuin te verlaten toen we zoveel plezier hadden. Laten we de volgende keer eerst diep ademhalen, die verdrietige gevoelens van ons afschudden en onthouden dat we weer terugkomen."
Hoe stop je een driftbui?
Leer je kind om gevoelens te herkennen en zich te uiten
Achter elke driftbui gaan vaak heftige emoties schuil.
Praat met je kind over de gevoelens die het heeft en zorg dat je kind de namen van verschillende emoties kent: "Je ziet er verdrietig uit. Ben je verdrietig omdat je speeltje kapot is gegaan?"
Laat je kind weten dat iedereen wel eens ongemakkelijke emoties zoals boosheid, angst, verdriet en teleurstelling ervaart.
Vertel dat het niet erg is om gefrustreerd te zijn als je je zin niet krijgt. Praat met je kind over hoe je kunt reageren: "Het is niet makkelijk als we onze zin niet krijgen. Laten we diep ademhalen en die frustratie wegblazen."
Leer je kind hoe je kalm kunt blijven als je boos of overstuur bent, door bijvoorbeeld langzaam en diep adem te halen of de aandacht te richten op een andere activiteit.
Zorg dat je kind weet dat het niet oké is om te schreeuwen of iemand pijn te doen, ook al ben je overstuur of boos.
Als je je kind helpt om deze emoties te begrijpen en ermee om te gaan, kun je de frequentie en intensiteit van driftbuien verminderen.
Je kunt deze gesprekken het beste voeren als alles goed gaat, niet als er een conflict is.
Zorg ervoor dat je een plan hebt
Door je voor te bereiden op mogelijke driftbuien, kun je rustiger met de situatie omgaan. Zo heb je altijd iets achter de hand. Deze tips kunnen je helpen:
- Berg spullen op waarvan je niet wilt dat je kind ze aanraakt, zodat je niet steeds "nee" en "blijf ervan af" hoeft te zeggen.
- Zorg voor een aantal eenvoudige, realistische regels, die je altijd toepast. Zo begrijpen kinderen wat er van ze wordt verwacht.
- Probeer vast te houden aan een routine met vaste slaap- en etenstijden.
- Als je van huis bent en weet dat je kind zich kan gaan vervelen en mogelijk gaat klieren, zorg er dan voor dat je ter vermaak een aantal activiteiten hebt voorbereid. Probeer het inzetten van digitale apparaten te beperken. In een recente studie werd het veelvuldig gebruik van digitale apparaten om kinderen af te leiden van driftbuien in verband gebracht met meer problemen in de omgang met emoties.1
- Als je merkt dat er een driftbui op komst is, is afleiding soms het enige dat nodig is. Zorg voor een andere omgeving, wijs iets interessants aan of wissel van activiteit.
- Als je weet dat bepaalde situaties een driftbui kunnen veroorzaken, probeer dan vooruit te denken. Als je kind bijvoorbeeld snel chagrijnig wordt als het moe of hongerig is, zorg dan dat je snacks bij de hand hebt of een rustige activiteit hebt voorbereid.
Het is ook zinvol om gedurende de dag met ze te praten over wat je aan het doen bent en wat er gaat gebeuren.
Als je bijvoorbeeld in het park bent en het is tijd om naar huis te gaan, kun je in plaats van "laten we gaan" bijvoorbeeld zeggen: "over een paar minuten gaan we inpakken en maken we ons klaar om te vertrekken".
En als het tijd is om te gaan, herinner ze er dan aan. Zeg bijvoorbeeld: "Het is tijd om afscheid te nemen van het park en ons klaar te maken om naar huis te gaan."
Op die manier kunnen kinderen het gevoel krijgen dat ze meer controle hebben, en hebben veranderingen een minder grote impact.
Moedig positief gedrag aan
Soms richten we ons alleen op het veranderen van gedrag en vergeten we om positief gedrag te waarderen en aan te moedigen.
Als je ziet dat je kind behulpzaam is, iets deelt of luistert (of ander positief gedrag vertoont), geef dan een compliment.
Aandacht en complimenten geven stimuleert positief gedrag en vergroot de kans dat kinderen dit gedrag herhalen.
Driftbuien bij peuters: wanneer moet je je zorgen maken?
Driftbuien bij peuters zijn een normaal onderdeel van de ontwikkeling van het kind. Ze kunnen al beginnen rond de leeftijd van 12 maanden en komen vaak voor bij 2-jarigen.
Uit onderzoek is ook gebleken dat kinderen tussen de 3 en 4 jaar gemiddeld één driftbui per dag hebben.2
Dit is ook de leeftijd waarop het aantal driftbuien begint af te nemen, dus hou nog even vol.
Elk kind is uniek en sommige kinderen hebben meer driftbuien dan andere.
Met begeleiding en steun kunnen kinderen leren om hun emoties te uiten, duidelijk te maken wat ze willen en problemen op andere manieren op te lossen. Hierdoor kan het aantal driftbuien worden verminderd.
Als je het lastig vindt om met regelmatige of heftige driftbuien om te gaan, of als je je zorgen maakt over agressie, zoek dan steun. Praat met je partner, familie of vrienden, of vraag je huisarts of een gezondheidsprofessional om advies.
Dingen om rekening mee te houden:
- Maar ook al doe je nog zo je best, soms krijgt je kind toch een driftbui. Onthoud dan dat een driftbui niets met jou te maken heeft. Het hoort bij de ontwikkeling van je kind. Probeer zelf rustig te blijven, zodat je je kind kan begeleiden in zijn gedrag.
- Een positieve band met je kind kan zorgen voor een verbetering in het omgaan met hun emoties.
- Zorg daarnaast ook goed voor jezelf. Als het gaat om de ups en downs van het ouderschap, kan zelfzorg het verschil maken.
- Met oefening en geduld kun je je kind belangrijke vaardigheden aanleren door diens gedrag te sturen.
Referenties
1 Radesky et al. (2023). Longitudinal associations between use of mobile devices for calming and emotional reactivity and executive functioning in children aged 3 to 5 years. JAMA Pediatr, 177(1),
2 Hoyniak et al. (2023). Developmental pathways from preschool temper tantrums to later psychopathology. Dev Psychopathol, 35(4), 1643.